Publikacje | DODR Wrocław

Ziemniaki, ich uprawa i ochrona to ważne zagadnienia, nie tylko z punktu widzenia naukowego czy polityczno-demograficznego, ale przede wszystkim gospodarczego. Na przestrzeni lat, powierzchnia areału upraw ziemniaka sukcesywnie rosła, zarówno na terytorium Polski jak i w całej Unii Europejskiej. Wraz z początkiem 2014 roku, na terytorium Unii Europejskiej został nałożony obowiązek uprawy roślin zgodnie z zasadami Integrowanej Ochrony Roślin. Integrowana Ochrona Roślin to nic innego, jak sposób na ochronę roślin uprawnych przed organizmami szkodliwymi (wszelkiego rodzaju bakteriami, grzybami, wirusami, patogenami chorobotwórczymi, owadami, roztoczami, nicieniami, chwastami czy zwierzętami kręgowymi).

Niniejsza publikacja prezentuje ideę edukacji w gospodarstwie rolnym. Porusza zarówno aspekty organizacyjne, jak i prawne prowadzenia zajęć dla dzieci w gospodarstwie rolnym. Pamiętajmy jednak, że przytoczone przepisy stanowią jedynie informację, a nie interpretację prawa. Prowadzenie zajęć edukacyjnych w gospodarstwie rolnym to jedna z możliwości zarobkowania – poboczne lub główne źródło dochodu dla rolników i mieszkańców obszarów wiejskich czy też miejskich. Zgodnie z przepisami prawno-podatkowymi nie podlega ona odrębnym przepisom uprawniającym do sięgnięcia po ulgi podatkowe tak, jak ma to miejsce np. w przypadku agroturystyki (czyli wynajmu pokoi gościnnych turystom przez rolników, w budynku mieszkalnym, na terenie wiejskim przy liczbie 5 pokoi gościnnych). Nie ma też wymagań dotyczących uzyskania kwalifikacji zawodowych, pod warunkiem, że rolnik nie zamierza prowadzić wypoczynku zorganizowanego, który dodatkowo podlega regulacjom związanym z oświatą.

Rok 2020 to kolejny rok uszczelniania systemu podatkowego. Obok dodatkowych obowiązków, nakładanych na podatników, pojawią się także wyczekiwane od dawna uproszczenia. Podatek VAT w odniesieniu do rolnictwa funkcjonuje na zasadach ogólnych rozliczania tego podatku oraz jako system ryczałtowy. Rolnik może więc sam wybrać formę, w jakiej będzie się rozliczać z urzędem skarbowym. Każdy rolnik z mocy ustawy o VAT otrzymał status – przywilej bycia rolnikiem ryczałtowcem.

Borówka wysoka, zwana popularnie borówką amerykańską (Vaccinium corymbosum L.) jest krzewem owocowym z rodziny wrzosowatych. Dorasta do 2 m wysokości, pochodzi z Ameryki Północnej. W Polsce jest uprawiana od kilkudziesięciu lat i jest to najszybciej rozwijająca się gałąź sadownictwa. Polska jest drugim w Europie producentem borówki zaraz po Hiszpanii i ósmym, największym producentem tych owoców na świecie. Z każdym rokiem przybywa plantacji borówki wysokiej w Polsce, dziś powierzchnia jej uprawy wynosi ok. 5,5 tys. ha. Duże plantacje są rozproszone i znajdują się m.in. na Mazowszu, Pomorzu, Podlasiu i Lubelszczyźnie. Większość owoców jest wysyłana na eksport i (około 85% całej produkcji krajowej). Owoce trafiają w większości do krajów Unii Europejskiej – Wielkiej Brytanii, Niemiec, Holandii czy Skandynawii, a w niewielkiej ilości na inne kontynenty. Polska należy również do czołówki producentów materiału sadzeniowego borówki. Owoce borówki posiadają wiele właściwości zdrowotnych. Są bogate w witaminy A, C, E oraz z grupy B, zawierają także wapń, potas, fosfor, kwas foliowy. Borówka jest też dobrym źródłem błonnika. Sezon borówkowy w Polsce trwa od lipca do września, przy czym największy zbiór jest notowany w sierpniu. Ze względu na położenie geograficzne, w Polsce owoce są produkowane w czasie, gdy w krajach Europy Zachodniej zbiór już się kończy.

Zakwaszenie gleb i jego skutki dla środowiska to tematyka ulotki przypominającej o Ogólnopolskim programie regeneracji środowiskowej gleb poprzez ich wapnowanie. Materiał został opracowany przez Krajową Stację Chemiczno-Rolniczą we współpracy z Departamentem Klimatu i Środowiska Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

W ostatnich latach obserwujemy postępujące zmiany klimatu, które w Polsce objawiają się zwiększonymi wahaniami temperatury i niedostatkiem opadów w okresie wzrostu roślin. Coraz częściej występują ciepłe i niemal bezśnieżne zimy, przez co już wiosną gleba wykazuje przesuszenie. Nasilające się całoroczne susze każą radykalnie zmienić tradycyjne podejście do melioracji, w tym zwłaszcza melioracji wodnych. Dotychczasowe podejście wiązało się z tym, że w rozwiązaniach technicznych w praktyce melioracyjnej dominowały systemy odwadniające. Bazowało ono na gospodarowaniu nadmiarami wody, które w odpowiednim momencie były doprowadzane lub odprowadzane z użytków rolnych. Jeśli nadmiarów wody nie ma, tradycyjne melioracje stają wobec istotnego dylematu. Woda staje się na naszych oczach zasobem deficytowym, z czego płynie jasny wniosek, że musi być oszczędzana. Jak przy każdej reglamentacji, podstawowym wyzwaniem jest sprawiedliwy podział deficytowego dobra. Musimy więc podjąć prace nad systemem sprawiedliwej dystrybucji wody, tak aby otrzymywały ją wszystkie potrzebujące gospodarstwa - zarówno duże, jak i średnie oraz małe. Chodzi tu przede wszystkim o dostęp do wód podziemnych, ale także udoskonalenie rozdziału wód powierzchniowych. Trzeba sobie powiedzieć otwarcie, że na suszę i ich skutki nie ma doskonałego lekarstwa. Nie rozwiążą też tego problemu tradycyjnie pojmowane melioracje. Wody nie zapewnią również urzędy, jeśli nie będzie jej skąd wziąć. Nie będzie więc możliwe całkowite wyeliminowanie skutków suszy, ale zakładamy, że można będzie wpłynąć na ich złagodzenie.

Produkcja zbóż należy do najważniejszych gałęzi ogólnej produkcji rolniczej w Polsce i na świecie. W Unii Europejskiej liderami produkcji zbóż są Niemcy, Francja, Wielka Brytania i Polska. Sprzyjają jej warunki klimatyczno-glebowe, stosunkowo niska pracochłonność i prosta technologia produkcji. Ważna jest także wielokierunkowość użytkowania zbóż, tradycje żywieniowe i możliwość wykorzystania ziarna na cele paszowe. Zboża są wykorzystywane w przemyśle browarniczym i gorzelniczym oraz jako odnawialny surowiec dla celów energetycznych. Zboża to grupa roślin uprawnych z rodziny wiechlinowatych Poaceae (dawniej Gramineae), do których zaliczamy: pszenicę, żyto, pszenżyto, jęczmień i owies. To także rośliny z innych rodzin botanicznych, czyli tzw. zboża rzekome, które łączy wytwarzanie nasion zasobnych w skrobię. To gryka siewna, szarłat spożywczy, komosa ryżowa i inne gatunki. Zboża mają różne wymagania glebowe i różną tolerancję na jakość stanowiska. Intensywność uprawy powinna odpowiadać produktywności gleb w danym gospodarstwie.

Każdy zakątek Dolnego Śląska może się poszczycić wyjątkowym produktem. Bory Dolnośląskie słyną z miodu wrzosowego, Ziemia Kłodzka jest nazywana krainą pstrąga. Z Doliny Baryczy pochodzi znany i ceniony karp, który doskonale komponuje się z cydrem i sokami jabłkowymi ze Wzgórz Trzebnickich. W naszym regionie znajdziemy również czarne gołąbki krużewnickie, keselicę, war ze zlepieńcami, miodowe pierniki, begle, śląskie niebo, bigos wrocławski oraz doskonałe sery, wędliny i pieczywo. Obrazu dopełniają piwa produkowane w rzemieślniczych browarach i wina wytwarzane w lokalnych winnicach, których jest już kilkadziesiąt.

Zalecenia zawarte w przepisach unijnych i krajowych oraz korzyści płynące z uprawy roślin bobowatych sprawiają, że warto zastanowić się nad wykorzystaniem tych cennych przyrodniczo roślin w płodozmianach.
Warto przypomnieć zalety roślin motylkowatych, aby rolnicy decydowali się na ich uprawę nie tylko z powodu dopłat do tego działu produkcji.