Sytuacja w rolnictwie Dolnego Śląska na dzień 11.10.2019
Warunki agrometeorologiczne
W drugiej połowie września na terenie całego województwa nastąpiło wyraźne ocieplenie. Termometry wskazywały od 20 oC do 25 oC. Coraz częściej zaczęły pojawiać się lokalne opady deszczu, które w niewielkim stopniu przyczyniły się do poprawy sytuacji hydrologicznej na polach uprawnych. Początek października przywitał nas jesienną aurą.
Noce i poranki były zimne, a na terenie Dolnego Śląska zaczęły pojawiać się przymrozki dochodzące do nawet -5 oC. Dodatnia temperatura nocą wynosiła od 3 do 6 oC. Wyraźne ochłodzenie dało się również odczuć w ciągu dnia, kiedy to temperatura powietrza wahała się w granicach 10-17 oC.
Opady deszczu na początku miesiąca pojawiały się dość często. W odniesieniu do poszczególnych regionów województwa dolnośląskiego opady deszczu były zróżnicowane. Najwyższą średnią miesięczną odnotowano w okolicach Jawora (60 mm). Na przełomie września i października w regionie wiał silny wiatr, który spowodował znaczne wysuszenie wierzchniej warstwy gleby. Według najnowszego raportu z IUNG-u w województwie dolnośląskim nie stwierdzono wystąpienia suszy rolniczej. Klimatyczny Bilans Wodny dla Dolnego Śląska w okresie raportowania od 1.VIII do 30.IX mieści się w przedziale od -109 na północnym – zachodzie województwa do -50 mm w rejonach podgórskich. Mimo to, największe straty suszowe odnotowywane są nadal w powiecie głogowskim, polkowickim, górowskim, wołowskim, milickim, trzebnickim, a także na terenie miasta Wrocław.
Stan upraw
- Zboża
Na obszarze całego województwa w dalszym ciągu trwają siewy zbóż ozimych. Pogoda sprzyja przeprowadzaniu prac uprawowo-siewnych. Na przeważającym obszarze województwa zakończono już siew żyta, pszenżyta i jęczmienia. Trwają natomiast nadal siewy pszenicy ozimej. Zboża ozime, w zależności od terminu siewu znajdują się w fazie od szpilkowania do 1-2 liści. Zaawansowanie zasiewów zbóż na terenie Dolnego Śląska na dzień 09.10.2019 r. wynosi 61,52%. Na plantacjach jęczmienia ozimego obserwuje się objawy żerowania mszyc, przez co rolnicy są zmuszeni do stosowania insektycydów. Stopień zachwaszczenia w uprawach zbóż jest niewielki. Przeprowadzane są jesienne zabiegi herbicydowe.
- Rzepaki
Wszystkie plantacje rzepaku ozimego zostały już obsiane. W zależności od terminu siewu, uwilgotnienia gleby i obecności szkodników, plantacje znajdują się w fazie od 4-6 liści do 6-8 liści. Dodatnia temperatura i większa wilgotność gleby w ostatnich tygodniach doprowadziły do wyrównania wschodów rzepaku. W uprawach rzepaku odnotowano szkodniki, takie jak gnatarz rzepakowy, pchełka rzepakowa, chowacze, mszyce, rolnice i ślimaki. W zasiewach rzepaku pojawiły się samosiewy zbóż, które zostały zwalczone przez herbicydy na chwasty jedno i dwuliścienne.
- Rośliny okopowe
- Ziemniaki
Na Dolnym Śląsku w dalszym ciągu trwa zbiór ziemniaków. Ich szacunkowy plon wynosi 202,17 dt/ha. Ziemniaki jadalne znajdują się w końcowej fazie wykopków. Zbiór ziemniaków skrobiowych przeprowadzany jest według harmonogramu odstaw. Odmiany przemysłowe ziemniaków plonują na ogół na średnim poziomie (18-20 t/ha na terenie powiatu górowskiego). Przy zawartości skrobi wynoszącej 19,09%. W uprawie ziemniaka obserwuje się niewielkie porażenie przez choroby grzybowe i szkodniki. Zachwaszczenie na plantacjach jest zazwyczaj niewielkie.
- Buraki cukrowe
Zaawansowanie zbiorów buraków cukrowych na terenie województwa dolnośląskiego wynosi aktualnie 24,26%. Plantacje buraka są niejednorodne, większe plony są możliwe do uzyskania na bardziej uwilgotnionych glebach. Na dzień 9.10.2019 r. szacujemy plon buraków wynosi 507,88 dt/ha. W uprawie buraka cukrowego obserwuje się objawy żerowania przez chwościka buraczanego, pchełki i mszycy buraczanej, co może wpłynąć na niższe plonowanie.
- Rośliny sadownicze
Na Dolnym Śląsku trwają obecnie zbiory odmian średnio-późnych i późnych śliwek, gruszek i jabłek. Długotrwale utrzymująca się susza niekorzystnie wpłynęła na plon owoców. Owoce są drobne i średniej jakości, duża część kwalifikuje się do spadów. Na jabłoniach obserwuje się objawy mączniaka prawdziwego. Oprócz tego, na jabłoniach, śliwach i gruszach można zauważyć objawy żerowania przez mszyce. Zachwaszczenie w sadach jest na ogół średnie, typowe dla sadów ekstensywnych.
Sytuacja na rynkach skupu
Ceny skupu nie zmieniły się w stosunku do poprzedniego miesiąca, ale są niższe niż rok temu. Średnie ceny skupu zbóż są niższe niż rok temu o około 20%. Pszenica konsumpcyjna osiąga średnią cenę 64,03 zł/dt, średnia cena skupu pszenicy paszowej to 61,51 zł/dt. Cena jęczmienia paszowego wynosi 57,96 zł/dt, maksymalnie można otrzymać 63 zł/dt. Ceny rzepaku są podobne do ubiegłorocznych, średnio jest to 160,67 zł/dt, a maksymalnie ‒ 171,20 zł/dt.
Średnie ceny skupu żywca wołowego nie zmieniły się od poprzedniego miesiąca. Młode bydło opasowe było skupowane w październiku średnio po 6,46 zł/kg, maksymalnie ‒ 8,10 zł/kg. W ubiegłym roku hodowcy uzyskiwali średnio 7,44 zł/kg, czyli ok. 13% więcej niż dziś.
Ceny tuczników wzrosła w ciągu miesiąca zaledwie o 2%. Średnio można uzyskać 5,65 zł/kg tucznika. W porównaniu z 2018 rokiem obecna cena tuczników jest wyższa o około 24%, kiedy uzyskiwano średnio 4,30 zł/kg.
Ceny mleka pozostają bez zmian w porównaniu do poprzedniego miesiąca i ubiegłego roku. Producenci mleka otrzymują od podmiotów skupujących średnio 1,24 zł/l (min 0,85 zł/l do maks. 1,50 zł/l). Średnia cena mleka płacona przez odbiorców indywidualnych wynosi około 2,13 zł/l, maksymalną ceną jest 2,80 zł/l.
Zaopatrzenie w środki do produkcji
Zaopatrzenie w środki do produkcji jest dobre, w sprzedaży znajduje się pełen asortyment środków ochrony i nawozów. Ceny nawozów nie zmieniły się od poprzedniego miesiąca, ale są wyższe niż w październiku 2018 roku.
Średnie ceny nawozów wynoszą:
- mocznik 46% N –149,81 zł/dt (cena wyższa o 10% niż rok temu, niższa o 2% w porównaniu do poprzedniego miesiąca),
- polifoska 8 – 174,43 zł/dt (cena wyższa o 10% w porównaniu do roku ubiegłego, cena bez zmian w porównaniu do poprzedniego miesiąca),
- saletra amonowa 34% – 116,43 zł/dt (średnia cena wyższa o 3% niż rok wcześniej, niewielki spadek o 5% ceny w stosunku do ubiegłego miesiąca).
Sytuacja ekonomiczna gospodarstw
Pomoc suszowa dostępna od 3 października
Tylko do 31 października rolnicy, którzy ponieśli straty spowodowane przez suszę, huragan, grad, deszcz nawalny, przymrozki, lub przez powódź będą mogli ubiegać się o wsparcie finansowe. Podstawowym warunkiem do uzyskania tej formy pomocy jest wysokość strat
w gospodarstwie, które powinny wynosić przynajmniej 30% w danej uprawie.
Wsparcie finansowe będzie udzielane w ramach pomocy publicznej i de minimis.
Stawki pomocy przedstawiają się w następujący sposób:
- 1000 zł na 1 ha uprawy – w przypadku wystąpienia szkód wynoszących co najmniej 70%,
- 500 zł na 1 ha uprawy – jeśli wysokość szkód mieści się w przedziale od 30 do 70%,
- 500 zła na 1 ha powierzchni użytków zielonych – jeśli oszacowano straty na wysokość co najmniej 70% w wieloletnich użytkach zielonych,
- 250 zł na 1 ha powierzchni wieloletnich użytków zielonych – w przypadku gdy, szkody wynoszą w granicach 30-70%
Do wniosku, oprócz kopii protokołu należy dołączyć kopie polis ubezpieczeniowych (jeśli takie ubezpieczenie posiadamy), kopie decyzji potwierdzających otrzymaną pomoc de minimis w rolnictwie, a także oświadczenie o ilości posiadanych zwierząt
w dniu szacowania szkód, w przypadku gdy beneficjent ubiega się o pomoc do szkód, które wystąpiły na wieloletnich użytkach zielonych.
Dotacje na inwestycje w nawadnianie gospodarstw
Od 25 września do 22 listopada trwa nabór do nowego działania w ramach ,,Modernizacji gospodarstw rolnych”. Pomoc ta została skierowana do rolników, którzy chcą zabezpieczyć swoje uprawy przed negatywnymi skutkami suszy. Mogą o nią ubiegać się beneficjenci, których gospodarstwo liczy od 1 do 300 ha. Wsparciem zostały objęte 3 kategorie inwestycji:
- ulepszające już istniejące instalacje nawadniające
- powiększające obszar nawadniania
- jednocześnie powiększające nawadnianie i ulepszające już istniejące instalacje
W przypadku ubiegania się o wsparcie na ulepszenie istniejącej instalacji – należy doprowadzić do oszczędności wody na poziomie co najmniej 10%.
W momencie, gdy staramy się o dofinansowanie na powiększenie obszaru nawadniania – należy wykazać, że nasza inwestycja nie wpływa negatywnie na środowisko.
Jeśli chcemy otrzymać pomoc finansową na inwestycję wpływającą na jednolite części wód powierzchniowych lub podziemnych, których stan ze względu na ilość wody zostanie
w planie gospodarowania wodami w dorzeczu określony jako mniej niż dobry – musimy udowodnić faktyczną (efektywną) oszczędność wody. Z uwagi na to, każda inwestycja musi mieć zainstalowane urządzenie do pomiaru wody.
Maksymalna kwota pomocy wynosi 100 tys. zł , przy czym refundacji podlega 50% kosztów na wykonanie tej inwestycji (60% w przypadku młodego rolnika). Koszt inwestycji musi minimalnie wynosić 15 tys. zł. W przypadku tego programu występuje brak podziału na etapy tego przedsięwzięcia. Wniosek o płatność końcową powinien zostać złożony przed upływem 24 miesięcy od dnia zawarcia umowy o przyznaniu pomocy, jednak nie później niż do 30 czerwca 2023 r.
Otrzymane dofinansowanie rolnik może przeznaczyć na:
- budowę studni i zbiorników,
- zakup maszyn i urządzeń do poboru, magazynowania, uzdatniania, odzyskiwania lub rozprowadzania wody,
- instalacji nawadniających i systemów sterowania nawadnianiem.
Więcej informacji na temat pomocy suszowej i dotacji na nawadnianie można znaleźć na stronie internetowej ARiMR.
Źródła: meldunki PZDR oraz informacje ARiMR
Ewelina Marciniak, Sylwia Kędzierska DODR