PROW 2014-2020. Proponowane zmiany w przepisach prawnych dotyczących Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego

Projekt rozporządzenia wprowadza zmiany wynikające z uchwał Komitetu Monitorującego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020, będące w toku negocjacji z Komisją Europejską oraz zmiany wynikające z wprowadzenia uproszczeń w realizacji zobowiązań.

Zmiany wynikające z uchwał Komitetu Monitorującego

Więcej na konie
Pierwsza zmiana dotyczy zwiększenia płatności w ramach wariantu 7.2 Zachowanie lokalnych ras koni. W przypadku koni małopolskich i wielkopolskich do 1900 zł/szt., zaś w przypadku pozostałych koni do 1700 zł/szt.
Podniesienie stawki jest związane ze zniesieniem płatności uzupełniającej do powierzchni upraw roślin przeznaczonych na paszę uprawianych na trwałych użytkach zielonych oraz na wprowadzone i planowane do wprowadzenia dla koni zimnokrwistych i koni prymitywnych prób użytkowych. Wiążą się z tym dodatkowe koszty po stronie hodowcy. Ponadto, w przypadku koni małopolskich i wielkopolskich podwyższona stawka płatności ma zachęcić do ich hodowli z uwagi na niski poziom tej rasy.

Stary sad w nieregularnym układzie
Kolejna zmiana dotyczy realizacji Pakietu 3. Zachowanie starych sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych. Zgodnie z przepisami jednym z wymogów jaki musi być spełniony jest zachowanie odpowiedniej rozstawy, nie mniejszej niż 4 x 6 m i nie większej niż 10 x 10 m. Ponieważ ochronie ma podlegać stary tradycyjny sad, a nie nowozakładany, w którym drzewa sadzi się w odpowiedniej rozstawie, zasadne jest usunięcie tego zapisu z wymogów i objęcie wsparciem większej liczby cennych starych sadów, także tych o nieregularnym układzie przestrzennym.

Zmiany w zakresie zobowiązań rolno-środowiskowo-klimatycznych
Dzięki tej zmianie możliwe będzie podejmowanie nowych zobowiązań niezależnie od terminu rozpoczęcia pierwszego zobowiązania. Dodatkowo, nowe zobowiązanie będzie mogło być podjęte w kolejnym roku w ramach innego pakietu / wariantu / rasy, niż już jest realizowane, ale także w ramach takiego samego pakietu / wariantu.
Możliwość ta została przewidziana w odniesieniu do zobowiązań w ramach Pakietu 2. Ochrona gleb i wód, Pakietu 3. Zachowanie starych sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych oraz Pakietu 4. Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000 i Pakietu 5. Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000.
Nie dotyczy natomiast Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone ponieważ zobowiązaniem tym są objęte wszystkie użytki rolne, wariantu Pakietu 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie, gdyż istnieje możliwość zwiększenia obszaru objętego zobowiązaniem oraz zmiana miejsca jego realizacji i Pakietu 7. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie.
W ramach tego pakietu w każdym roku realizacji zobowiązania można zmienić liczbę zwierząt do których rolnik ubiega się o przyznanie płatności.

Wymogi a nie kwalifikowalność
Kolejna ważna zmiana dotyczy realizacji Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone oraz Pakiet 2. Ochrona gleb i wód.
Po zmianie przepisów, za warunek przyznania płatności w ramach obu pakietów będzie spełnienie wymogów, a nie jak do tej pory warunek kwalifikowalności, który określał zasady dostępu do działania. Oznacza to, że uprawa tytoniu lub ugorowanie gruntów w gospodarstwie realizującym pakiet 1 nie będzie uniemożliwiało przyznanie płatności rolnośrodowiskowej, podobnie uprawa międzyplonów w ramach pakietu 2, a nie mieszanek roślin. Zapis taki spowoduje, że w przypadku niespełnienia wymogów rolnik poniesie łagodniejsze konsekwencje niż w przypadku, gdyby były to warunki przyznania płatności.

Cykoria, rzeżucha i kminek
Dodatkowo listę roślin w ramach Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone dostosowano do listy upraw stosowanej w dywersyfikacji upraw w ramach zazielenienia. Dodano gatunki ‒ cykoria warzywna, pieprzyca siewna (rzeżucha ogrodowa), roszpunka warzywna, mięta okrągłolistna, mięta długolistna, kminek zwyczajny. Umożliwiono otrzymywanie płatności w ramach Pakietu 1. w przypadku uprawiania grochu siewnego (jadalny i pastewny - peluszka), grochu zwyczajnego łuskowego i cukrowego z rośliną podporową. Natomiast szczaw usunięto z listy roślin objętych wsparciem.

Rolnictwo zrównoważone
Doprecyzowano przepisy w zakresie dostarczenia do ARiMR wyników analizy gleby
w ramach Pakietu 1. Rolnictwo zrównoważone.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami rozporządzenia jednym z wymogów Pakietu 1.
jest dwukrotnie wykonanie, w pierwszym (lub poprzedzającym) i w piątym
(lub poprzedzającym) roku chemicznej analizy gleby na gruntach ornych oraz dostarczenia kopii wyników analizy do ARiMR dla gruntów ornych, do których rolnik ubiega się
o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej.

Analiza w pierwszym roku
W ramach tego pakietu zobowiązaniem są objęte wszystkie użytki rolne w gospodarstwie. Wykonanie analizy gleby umożliwia prowadzenie monitoringu efektów realizacji zobowiązań. A ponieważ rolnik może nie ubiegać się w każdym roku o przyznanie płatności do tych samych gruntów, dodano zapis, iż kopia analizy gleby którą producent rolny ma obowiązek dostarczyć do ARiMR ma zawierać wyniki dotyczące gruntów ornych, objętych zobowiązaniem rolno-środowiskowo-klimatycznym, w pierwszym roku jego realizacji.

Ponadto, oświadczenie o działkach rolnych, których dotyczą wyniki chemicznej analizy gleby, ma być sporządzane na formularzu udostępnionym przez ARiMR. Ma to zapewnić spójność danych uwzględnianych przy monitoringu efektów wdrażania tego pakietu.

Sankcje wsteczne
Doprecyzowano przepisy dotyczące „sankcji wstecznych” – ich wysokość ma być taka sama, jak wysokość zmniejszeń stosowanych w danym roku, w którym stwierdzono uchybienie w przestrzeganiu przez beneficjenta zobowiązania rolno-środowisko-klimatycznego. Ma też uwzględniać zasięg, dotkliwość i trwałość danego uchybienia.