Sytuacja w rolnictwie Dolnego Śląska na dzień 14.08.2019

Warunki agrometeorologiczne

Pierwsza dekada lipca należała do zdecydowanie chłodniejszych, w porównaniu z trzecią dekadą tego miesiąca. Średnia temperatura w najcieplejszych dniach oscylowała w granicach od 24 oC do 34 oC. Temperatura w nocy wynosiła zwykle od 15 oC do 20 oC. Nieco niższe temperatury zarówno w dzień, jak i w nocy odnotowano na terenach podgórskich i górskich.

Lipiec, podobnie jak czerwiec charakteryzował się małą ilością opadów na terenie całego Dolnego Śląska. Największy opad deszczu odnotowano na terenie powiatu dzierżoniowskiego (w sumie 129,8 mm w okresie od 12 lipca do 11 sierpnia 2019 r.). Były to jednak opady lokalne, gdyż na dominującym obszarze województwa opady były znikome, a to przyczyniło się do zwiększenia deficytu wody w glebie. Mimo tego, wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW) uległa zwiększeniu o 39 mm w stosunku do poprzedniego okresu raportowania przedstawionego przez IUNG (1.06 – 31.07). Mimo to sytuacja hydrologiczna na terenie całego kraju nie napawa optymizmem. Największe niedobory wody występują na terenie Pojezierza Lubuskiego. Niewiele lepsza jest sytuacja w województwie wielkopolskim, kujawsko-pomorskim, łódzkim, a także na Dolnym Śląsku. W okresie 11.VI - 10.VII wartość KBW dla województwa dolnośląskiego na przeważającym obszarze mieściła się w przedziale od 180 do 229 mm. Według najnowszego raportu IUNG niedobór wody przeznaczonej dla roślin zmalał w niewielkim stopniu. Zaobserwowano również spadek liczby gmin, na terenie których w monitorowanych uprawach występuje susza. Mimo to, w dalszym ciągu susza panuje na terenie 15 województw. W województwie dolnośląskim do 14 sierpnia wojewoda powołał 147 gminnych komisji klęskowych, które szacują straty w gospodarstwach rolnych.

Żniwa na Dolnym Śląsku

Zaawansowanie zbiorów na Dolnym Śląsku na dzień 13.08.2019 roku jest niższe w porównaniu z ubiegłym rokiem. Może mieć na to wpływ nierówny rozkład opadów, który utrudnia przeprowadzenie końcowych prac związanych ze żniwami. Rolnicy zebrali ponad 92% areału zbóż. Jest to wartość o ponad 7% niższa niż rok wcześniej. Zakończono zbiory jęczmienia ozimego, najwięcej pozostało jeszcze do zbioru pszenżyta jarego ok. 20% (w ubiegłym roku było to tylko 7%). Najmniejsze jest zaawansowanie prac żniwnych na terenie makroregionu wałbrzyskiego, gdzie zboża zostały zebrane w 80%. Największy procent zbioru w stosunku do obsianej powierzchni zaobserwowano na terenie makroregionu wrocławskiego i legnickiego (po ok 97%).

Szacunki tegorocznych plonów zbóż są wyższe niż rok temu. Ogółem plony zbóż szacujemy na 45,61 dt/ha (rok wcześniej było to 42,77 dt/ha). Oznacza to wzrost o ponad 6%. Plon jęczmienia ozimego to 49,03 dt/ha (39,83 dt/ha w 2018 roku). Pszenica ozima plonuje w wysokości 51,76 dt/ha, więcej o około 4 dt/ha niż w 2018 roku.

Na ukończeniu są zbiory rzepaku (99,28% zaawansowania żniw). Średnie plony wynoszą około 26,54 dt/ha. W sierpniu 2018 roku plon rzepaku był nieco wyższy, wynosił on 29,10 dt/ha.

Stan upraw

  • Zboża

Żniwa zbożowe na terenie całego województwa dolnośląskiego zbliżają się ku końcowi.
W tym miesiącu w poszczególnych makroregionach odnotowano nieliczne porażenia przez choroby i szkodniki w uprawie zbóż. Najczęściej są to objawy chorób grzybowych. Punktowo pojawiają się szkody spowodowane przez skrzypionkę zbożową. Stopień zachwaszczenia w łanie zbóż jest niewielki. Ziarna zbóż są małe i słabo wykształcone. Jest to skutek pogłębiania się suszy, a także innych niekorzystnych zjawisk pogodowych, jak np. grad i deszcz nawalny.

  • Rzepaki

Zbiór rzepaku ozimego zakończył się już na terenie całego Dolnego Śląska. Stopień porażenia przez choroby i szkodniki w roślinach oleistych określono jako średni, bądź niski. Parametry zebranego ziarna są zazwyczaj niekorzystne, co wpływa na niższą wartość plonowania tej rośliny. Rozpoczynają się prace przygotowujące do siewu rzepaku ozimego.

  • Rośliny okopowe

Zakończono zbiór wczesnych ziemniaków. Na skutek suszy ziemniaki są małe, a ich część nadziemna jest uschnięta. Na niektórych obszarach Dolnego Śląska widoczne są objawy zarazy ziemniaka. Gdzieniegdzie plantacje ziemniaków są atakowane przez mszyce i stonkę ziemniaczaną. Stopień zachwaszczenia określa się jako mały i średni.

Buraki cukrowe znajdują się w fazie wzrostu rozety i rozwoju korzenia. Ze względu na znikomą ilość opadów korzenie mają niską masę. W niektórych rejonach województwa buraki zostały porażone przez chwościka buraka. W niewielkim stopniu pojawiają się również mszyce trzmielinowo-burakowe. Stopień zachwaszczenia w tej uprawie określa się przeważnie jako mały.

  • Rośliny sadownicze

Drzewa i krzewy owocowe znajdują się obecnie w fazie owocowania. Trwają zbiory brzoskwiń, śliwek, malin i wczesnych odmian jabłek. Na plantacjach malin zaobserwowano objawy szarej pleśni i antraknozy. Lokalnie na plantacjach tych owoców pojawia się również rdza malin. Zagrożeniem w sadach jabłoniowych jest możliwość występowania parcha jabłoni, a także owocówki jabłkóweczki. Zachwaszczenie roślin sadowniczych jest na ogół małe lub średnie.

Sytuacja na rynkach skupu

Ceny skupu nieco spadły w stosunku do poprzedniego miesiąca i są niższe niż w sierpniu 2018 roku. Średnia cena sprzedaży pszenicy konsumpcyjnej jest niższa niż rok temu o około 10%. Średnio wynosi obecnie 67,61 zł/dt i jest to mniej o 5% niż w ubiegłym miesiącu, maksymalnie można uzyskać 80,00 zł/dt. Pszenica paszowa uzyskuje średnią cenę niższą od zeszłorocznej o 10%, obecnie jest skupowana po 64,19 zł/dt (spadek ceny o prawie 6% w ciągu miesiąca). Cena jęczmienia paszowego wynosi obecnie 57,33/dt i jest niższa o ok. 13% od zeszłorocznej z tego samego okresu i o 4% mniejsza niż w ubiegłym miesiącu. Ceny rzepaku kształtują się średnio na poziomie 153,00 zł/dt, maksymalnie uzyskuje się 160,00 zł/dt. W zeszłym roku średnia cena była wyższa o ok. 6%.

Młode bydło opasowe w sierpniu było skupowane średnio po 6,89 zł/kg, maksymalnie można było za nie uzyskać 8,50 zł/kg. W ubiegłym roku hodowcy uzyskiwali średnią kwotę wynoszącą 7,39 zł/kg, czyli o ok. 7% wyższą, natomiast w lipcu 2019 roku było to 7,24 zł/kg.

Ceny tuczników wzrosły o ok 2% w porównaniu do ubiegłego miesiąca. Średnio można uzyskać 5,44 zł/kg tucznika. W porównaniu z rokiem 2018 cena tuczników jest wyższa o 20% (w sierpniu średnio można było uzyskać 4,53 zł/kg).

Ceny mleka pozostają bez zmian w porównaniu do poprzedniego miesiąca i zeszłego roku. Producenci mleka otrzymują od podmiotów skupujących średnio 1,27 zł/l (min. 0,85 zł/l do maks. 1,80 zł/l). Średnia cena mleka płacona przez odbiorców indywidualnych wynosi około 2,25 zł/l, maksymalną ceną jest 3,0 zł/l.

Zaopatrzenie w środki do produkcji

Zaopatrzenie w środki do produkcji jest dobre, w sprzedaży znajduje się pełen asortyment środków ochrony i nawozów. Ceny nawozów nie zmieniły się w porównaniu do poprzedniego miesiąca.

Średnie ceny nawozów wynoszą:

  • mocznik 46% N –155,30 zł/dt (w 2018 roku w sierpniu cena mocznika wynosiła 134,54 zł/dt,
  • polifoska 8 – 174,74 zł/dt (wzrost ceny o 14% w porównaniu do roku ubiegłego, kiedy wynosiła 153,31 zł/dt),
  • saletra amonowa 34% – 122,43 zł/dt (średnia cena wyższa o 16% niż rok wcześniej).

Sytuacja ekonomiczna gospodarstw

Gminne komisje suszowe szacują straty spowodowane niekorzystnymi warunkami pogodowymi, jak susza, grad, deszcz nawalny, ujemne skutki przezimowania, przymrozki wiosenne, powódź, huragan, piorun, obsunięcie się ziemi i lawinę. Więcej informacji na temat szacowania strat w uprawach, a także na temat zasad w przyznawaniu pomocy finansowej rolnikom, którzy ponieśli straty w uprawach można znaleźć na stronie Dolnośląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego (www.dodr.pl) w zakładce EKONOMIKA ROLNICTWA→ Szacowanie strat powstałych w wyniku klęsk żywiołowych → Zasady ubiegania się o pomoc dla gospodarstwa (działu specjalnego), w którym wystąpiły straty na skutek niekorzystnych warunków atmosferycznych w 2019 r.

Dotacje do wapna rolniczego

Od 1 sierpnia producenci rolni mogą starać się o uzyskanie dotacji do wapna rolniczego. Ogólnopolski program regeneracji środowiskowej gleb poprzez ich wapnowanie prowadzony jest przez Krajowe i Okręgowe Stacje Chemiczno-Rolnicze. W OSCH-R przyjmowane są wnioski, na podstawie których będzie przyznawane wsparcie finansowe w ramach pomocy de minimis w rolnictwie. O dopłaty do wapnowania mogą wnioskować producenci, którzy użytkują areał nieprzekraczający 75 ha. Wysokość dofinansowania zależy od liczby hektarów na których gospodarujemy. Najwyższą kwotę (300 zł) otrzymają gospodarstwa, których wielkość wynosi do 25 ha. Nieco mniej, a dokładnie 200 zł za tonę czystego składnika odkwaszającego (CaO lub CaO+MgO) otrzyma rolnik, którego gospodarstwo nie przekracza 50 ha użytków rolnych. Najniższe dofinansowanie (100 zł) uzyska producent rolny posiadający gospodarstwo o wielkości od 50 do 75 ha. Do kosztów kwalifikowanych zaliczać się będą koszty zakupu wapna nawozowego i środka wapnującego. Okres kwalifikowalności kosztów trwa od 01.06.2019 r. do 31.10.2023 r. Więcej informacji na ten temat można znaleźć na stronie Krajowej Stacji Chemiczno-Rolniczej.

Premia na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich objętych ASF

Kolejnym rodzajem wsparcia finansowego skierowanego do rolników będzie premia na rozpoczęcie pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarach wiejskich objętych ASF. Nabór ruszy 30 sierpnia i potrwa do 28 września. Pomoc ta jest kierowana do rolników, małżonków rolnika lub domowników rolnika, którzy prowadzą chów lub hodowlę trzody chlewnej na terenie objętym ASF i chcą z tej zrezygnować. Warunkiem uzyskania pomocy jest m.in. posiadanie ubezpieczenia społecznego rolników w pełnym zakresie, w sposób ciągły przez co najmniej 12 miesięcy, które poprzedzają dzień złożenia wniosku o przyznanie pomocy. Do tego okresu wlicza się również podleganie ubezpieczeniu z tytułu prowadzenia działalności rolniczej w innym państwie UE lub należącym do Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu. (EFTA). Ponadto osobie ubiegającej się o dofinansowanie musi zostać przyznana jednolitą płatność obszarowa w roku 2018 lub 2019. Więcej informacji na temat tej formy pomocy można znaleźć na stronie internetowej ARiMR.

Źródła: meldunki PZDR oraz informacje KSCh-R i ARiMR
Ewelina Marciniak, Teresa Czaja DODR