Sytuacja w rolnictwie Dolnego Śląska na dzień 12.08.2020

Obfite opady w lipcu sprzyjały rozwojowi chorób na plantacjach zbóż i rzepaku. Wpłynęło to na sytuację w łanach w sierpniu. W dalszym ciągu na polach mamy plagę gryzoni. Krótkotrwałe i silne opady deszczu na początku sierpnia spowodowały wysycenie gleby wodą, które sprzyjało wyleganiu zbóż. Prace żniwne w niektórych gospodarstwach zostały wstrzymane. Bilans wodny jest nieco lepszy, jednak wysokie temperatury i brak opadów sprzyjają suszy hydrologicznej.

  • Zboża

Żniwa na terenie całego województwa zbliżają się ku końcowi. Ziarna zbóż z reguły są małe, średnio wykształcone. Na niektórych plantacjach można było zauważyć objawy porażenia przez choroby grzybowe, natomiast szkodniki występowały w mniejszym stopniu. Punktowo można było zauważyć szkody spowodowane przez skrzypionkę zbożową. Rolnicy w dalszym ciągu sygnalizowali wysyp myszy na polach. Stopień zachwaszczenia pól był niewielki.

  • Rzepaki

Zakończyły się zbiory rzepaku ozimego. Pod koniec lipca lokalnie wystąpiło gradobicie. Straty oszacowano na blisko 95%. Większość plantacji była wolna od chwastów. Rolnicy rozpoczynają prace przygotowawcze pod siew rzepaku ozimego.

  • Rośliny okopowe

Odmiany bardzo wczesne oraz wczesne ziemniaków w większości zostały zebrane. Na plantacjach, gdzie była prowadzona ochrona ziemniaki, utrzymały zieloną nać. Wysokie temperatury doprowadziły do zasychania łętów. Na plantacjach pojawiła się stonka ziemniaczana. Gdzieniegdzie widoczne było silne porażenie zarazą, można było zauważyć alternariozę. Stopień zachwaszczenia szacowano jako znikomy, bądź niski.

Buraki zakryły międzyrzędzia. Korzeń spichrzowy narastał. Silne nasłonecznienie i wysokie temperatury doprowadziły do sytuacji, w której buraki zaczęły więdnąć. Lokalnie występujący grad spowodował liczne uszkodzenia liści, które rośliny muszą odbudować. Deszcze nieznacznie poprawiły sytuację roślin. Na plantacjach pojawiła się mszyca buraczana oraz pchełka. Ze względu na wzrost temperatury, a także wilgotności w łanie, pojawił się chwościk. Stopień zachwaszczenia określono jako niski.

  • Rośliny sadownicze

W sadach pięknie zawiązane owoce. Zbiory czereśni oraz wiśni zakończono jakiś czas temu.

W sadach jabłoniowych nasiliły się objawy parcha jabłoni. Nastąpiły wzmożone loty owocówki jabłkóweczki – drugie pokolenie, mniejsza natomiast była presja ze strony mszyc i przędziorków. Dojrzewają śliwy oraz wczesne jabłka.

Żniwa

Zaawansowanie zbiorów zbóż na terenie województwa dolnośląskiego wynosi już 80%, ale nadal jest niższe w porównaniu do ubiegłego roku, w którym o tej samej porze zebrano o 13% więcej. Na ukończeniu są zbiory jęczmienia ozimego, skoszono już 99% powierzchni. Jęczmień jary zebrano z 80% areału (rok temu było to już 90%). W polu pozostało jeszcze 18% areału pszenicy ozimej, natomiast pszenicy jarej pozostało do zbioru jeszcze 27%.

Zbiory rzepaku zbliżają się do końca, w polu pozostało tylko 3% areału do skoszenia. Najwięcej rzepaku pozostało do zbioru w rejonie jeleniogórskim (około 12%).

Najwyższe jest zaawansowanie prac żniwnych na terenie makroregionów legnickiego i wrocławskiego. Rolnicy zebrali tam prawie 100% rzepaku oraz odpowiednio 90% i 86% zbóż. Najmniej zaawansowane są prace żniwne w rejonie wałbrzyskim, gdzie do zbioru pozostało jeszcze około 35% powierzchni zasiewu zbóż.

Szacuje się, że ogólny plon zbóż powinien wynieść 56,30 dt/ha. Jest to około 20% więcej niż w ubiegłym roku. Wyższy plon szacujemy dla wszystkich rodzajów zbóż. W przypadku jęczmienia ozimego plon wynosi ok. 60 dt/ha (w 2019 roku było 49 dt/ha), dla pszenicy ozimej jest to 61 dt/ha (w ubiegłym roku było to 52 dt/ha), pszenicy jarej 51dt/ha (w 2019 roku 40 dt/ha), pszenżyta ozimego 54 dt/ha (w 2019 roku 43 dt/ha). W tym roku uzyskuje się średnio 32 dt/ha rzepaku, co oznacza, że zbiory są o około 17% wyższe niż w 2019 roku. Najwyższe szacunkowe plony zbóż osiągnięto na obszarze makroregionu wałbrzyskiego, gdzie wstępny szacunek plonu zbóż wynosi 59,79 dt/ha. Również rzepak na tym terenie plonował najlepiej, w rejonie wałbrzyskim i wrocławskim uzyskał wartość 32 dt/ha.

Sytuacja na rynkach skupu

Ceny skupu zbóż są niższe niż w lipcu, ale porównywalne do cen ubiegłorocznych z tego okresu. Średnia cena sprzedaży pszenicy konsumpcyjnej wynosi 69,18 zł/dt (rok temu było to 67,61 zł/dt) i jest niższa o 10% niż miesiąc temu, maksymalnie można uzyskać 80,00 zł/dt. Cena pszenicy paszowej jest niższa o ok.10% niż w poprzednim miesiącu, jest skupowana średnio po 65,25 zł/dt (rok temu było to 64,19 zł/dt). Jęczmień paszowy osiąga średnią cenę 57,11 zł/dt, czyli o ok 5% mniej w porównaniu do poprzedniego miesiąca i jest zbliżona do ceny zeszłorocznej (średnio uzyskiwano 57,33 zł/dt). Cena skupu rzepaku pozostała bez zmian w porównaniu do lipca i wynosi obecnie 166,32 zł/dt, maksymalnie można uzyskać 178,00 zł/dt.

Cena skupu młodego bydła opasowego jest podobna jak sierpniu ubiegłego roku i nie zmieniła się w ciągu miesiąca. Kształtuje się ona w przedziale od 5,25 zł/kg do maksymalnie 8,40 zł/kg, średnio wynosi 6,56 zł/kg żywca.

Ceny skupu tuczników znowu spadły, obecnie są niższe w porównaniu z lipcem o 3%. Średnia cena skupu tucznika to 4,79 zł/kg W porównaniu z rokiem 2019 cena tuczników jest niższa o około 12%, w ubiegłym roku uzyskiwano średnio 5,44 zł/kg.

Cena skupu mleka bez większych zmian w porównaniu do poprzedniego miesiąca i roku. Producenci otrzymują od 0,85 do 1,60 zł/l. Średnia cena skupu wynosi 1,26 zł/l. Średnia cena mleka płacona przez odbiorców indywidualnych pozostaje bez zmian, wynosi około 2,26 zł/l, maksymalną ceną jest 3,50 zł/l.

Zaopatrzenie w środki do produkcji

Ceny nawozów uległy niewielkim obniżkom w stosunku do poprzedniego miesiąca, są też niższe niż rok temu.

Średnie ceny nawozów wynoszą:

  • mocznik 46% N – 140,70 zł/dt (cena bez zmian w porównaniu do poprzedniego miesiąca, spadek ceny o 10% w porównaniu do ubiegłego roku),
  • polifoska 8 – 164,68 165,05 zł/dt (cena bez zmian w porównaniu do poprzedniego miesiąca, spadek ceny o 5% w porównaniu do roku ubiegłego),
  • saletra amonowa 34% – 108,86 zł/dt (cena niższa o 5% w porównaniu do ubiegłego miesiąca i niższa o 12% niż rok temu).

Wsparcie dla posiadaczy lasu

Rolnicy, którzy posiadają las, mogą ubiegać się w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa o dotację z PROW na lata 2014-2020. Od 3 sierpnia do 11 września biura powiatowe ARiMR będą przyjmowały wnioski o przyznanie pomocy na inwestycje zwiększające odporność ekosystemów leśnych i ich wartość dla środowiska. Pomocą są objęte lasy prywatne w wieku 11-60 lat o powierzchni od 0,1 ha do 20 ha – stanowiące własność lub współwłasność wnioskodawcy lub własność jego małżonka, które nie są objęte premią pielęgnacyjną PROW i dla których opracowany jest Uproszczony Plan Urządzenia Lasu lub dla których zadania z zakresu gospodarki leśnej określa decyzja starosty. Wsparcie jest przyznawane do powierzchni lasu, w którym realizowane są określone inwestycje.

Dotację można otrzymać na przebudowę składu gatunkowego drzewostanu przez wprowadzenie w nim drugiego piętra lub przez dolesienie luk powstałych w wyniku procesu chorobowego. Pomoc przyznawana jest również na zróżnicowanie struktury drzewostanu przez wprowadzenie podszytu rozumianego jako dolna warstwa w drzewostanie, złożona z gatunków drzewiastych i krzewiastych, chroniących i uaktywniających glebę.

Wnioskować można także o dofinansowanie na założenie remizy czyli obszaru, na którym są wprowadzane gatunki drzew i krzewów o dużym znaczeniu biocenotycznym. W ramach naboru przewidziana jest również pomoc na inwestycje w zakresie czyszczenia późnego rozumianego jako cięcia pielęgnacyjne, polegające na rozluźnieniu drzewostanu przez usunięcie drzew niepożądanych. Właściciele lasów mogą otrzymać dodatkowe wsparcie na zabiegi ochronne przed zwierzyną. Wysokość wsparcia zależy od rodzaju inwestycji oraz warunków, w jakich ma być realizowana.

Straty klęskowe

Rolnicy, którzy ponieśli w gospodarstwach straty spowodowane klęskami żywiołowymi bądź wystąpieniem afrykańskiego pomoru świń, mają czas do 31 sierpnia 2020 r., by złożyć wnioski i skorzystać ze wsparcia finansowego w ramach PROW na lata 2014-2020. O pomoc w ramach działania „Inwestycje odtwarzające potencjał produkcji rolnej” mogą ubiegać się rolnicy, którzy ponieśli straty spowodowane przez co najmniej jedną z następujących klęsk żywiołowych: powódź, deszcz nawalny, suszę, przymrozki wiosenne, ujemne skutki przezimowania, obsunięcie się ziemi, lawinę, grad, huragan, uderzenie pioruna.

O wsparcie mogą aplikować także rolnicy, którym powiatowy lekarz weterynarii nakazał, w drodze decyzji, zabicie świń lub zniszczenie zwłok świń w celu zwalczania ASF. Dotacje są dostępne dla tych, którzy ponieśli straty w roku, w którym jest składany wniosek o przyznanie pomocy lub w co najmniej jednym z dwóch poprzednich lat. Wysokość strat w uprawach rolnych, zwierzętach gospodarskich czy rybach uprawniająca do starania się o pomoc musi wynieść co najmniej 30% średniej rocznej produkcji rolnej. Straty te muszą dotyczyć składnika gospodarstwa, którego odtworzenie wymaga poniesienia kosztów kwalifikujących się do objęcia wsparciem. Wysokość poniesionych strat, jakie powstały w gospodarstwie, określa komisja powołana przez wojewodę.

W przypadku wstąpienia afrykańskiego pomoru świń, o pomoc mogą ubiegać się rolnicy, którym powiatowy lekarz weterynarii nakazał zabicie świń lub zniszczenie ich zwłok w celu zwalczania ASF, a w dniu wydania tej decyzji stanowiły one co najmniej 30% świń będących w posiadaniu tego gospodarza. Maksymalna kwota wsparcia, jaką można otrzymać, wynosi 300 tys. zł, nie może jednak być wyższa niż 80% kosztów kwalifikowanych.

W przypadku wystąpienia klęsk żywiołowych, jeżeli zniszczony składnik gospodarstwa był ubezpieczony, wysokość pomocy pomniejsza się o kwotę odszkodowania uzyskanego z tytułu jego ubezpieczenia. Jeżeli rolnik nie zawarł umowy obowiązkowego ubezpieczenia upraw, a będzie ubiegał się o pomoc na odtworzenie plantacji chmielu, sadów, plantacji krzewów owocowych gatunków owocujących efektywnie dłużej niż 5 lat, kwotę pomocy na odtworzenie tego składnika pomniejsza się o połowę.
Dotację na pokrycie strat spowodowanych klęskami żywiołowymi można przeznaczyć na inwestycje odtwarzające zniszczone składniki gospodarstwa, np. na odtworzenie plantacji wieloletnich, sadów, odbudowę zniszczonych budynków czy zakup nowych maszyn lub urządzeń rolniczych. Z kolei rolnik, którego gospodarstwo zostało poszkodowane przez ASF, może otrzymać dotację na inwestycje, które nie są związane z produkcją świń.

Wnioski przyjmują oddziały regionalne ARiMR. Można je składać osobiście, drogą elektroniczną lub rejestrowaną przesyłką pocztową.

Źródła: meldunki PZDR i informacje ARiMR

Sylwia Kędzierska, Karolina Kucharska DODR