Sytuacja w rolnictwie Dolnego Śląska na dzień 10.09.2019
Warunki agrometeorologiczne
Końcowe dni sierpnia charakteryzowały się upalną pogodą z temperatur powietrza wynoszącą od 25 oC do 32 oC. Nocą temperatura nieznacznie spadała do 15-23 oC. Początek września przyniósł temperatury w granicach 20-25 oC. Noce były na ogół chłodne, z temperaturą powietrza od 9 oC do 12 oC. Na terenie województwa dolnośląskiego lokalnie odnotowano opady deszczu i burze, co poprawiło sytuację hydrologiczną.
Najwięcej deszczowych dni wystąpiło na terenie powiatu dzierżoniowskiego. Suma opadów w tym czasie wyniosła 105,4 mm. Największe opady deszczu odnotowano 20.08.2019 r., kiedy to spadło 43 mm deszczu. Na terenie województwa coraz częściej lokalnie pojawiają się poranne mgły. Na przeważającym obszarze Dolnego Śląska w dalszym ciągu obserwuje się znaczne wysuszenie gleby, co przyczynia się do powstawania znacznych strat w uprawach rolniczych. Do 13 września wojewoda dolnośląski powołał 159 komisji szacujących straty na terenie całego województwa. Analizując kolejny raport wydany przez IUNG za okres od 1.08 do 31.08 można zauważyć, że wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW) dla województwa dolnośląskiego uległa zwiększeniu. Obecnie mieści się ona w przedziale od
-150 do -120 mm.
Według IUNG obszar, na którym występowała susza rolnicza uległ zmniejszeniu w uprawach, takich jak kukurydza na kiszonkę i na ziarno, w roślinach strączkowych i w krzewach owocowych. Mimo to, na obszarze Dolnego Śląska susza w dalszym ciągu wyrządza szkody w uprawach rolniczych. Największe straty obserwuje się w powiecie górowskim, wołowskim, milickim, trzebnickim, głogowskim, polkowickim, a także na terenie gminy miejskiej Wrocław.
Stan upraw
- Zboża
Żniwa zostały już ukończone na terenie całego województwa dolnośląskiego. Trwają prace polowe związane z przygotowaniem gleby pod siew zbóż ozimych. W uprawach kukurydzy w dalszym ciągu obserwuje się objawy suszy. Liście są przesuszone, a kolby nie są w pełni wypełnione ziarnem. Zaawansowanie zasiewów zbóż na terenie Dolnego Śląska jest niewielkie, wynosi ono 3,23% .
- Rzepaki
Plantacje rzepaku ozimego zostały obsiane w 97,22%. Siew rzepaku na ogół nie był utrudniony, jednakże z powodu braku wilgoci w glebie jego wschody są nierównomierne
i dość powolne. W połowie września rzepaki osiągnęły fazę 1.-2. liścia. Na plantacjach obserwuje się niewielkie zachwaszczenie, a także objawy żerowania przez pchełkę rzepakową, ślimaki i myszy.
- Rośliny okopowe
- Ziemniaki
Utrzymująca się od dłuższego czasu susza spowodowała zasychanie odmian konsumpcyjnych. Bulwy przeważnie są drobne i jest ich mało. Mimo to, na terenie powiatu jaworskiego uzyskano plony wyższe, niż w ubiegłym roku. Wyniosły one 240 dt/ha. Mniej zadowalające plony uzyskali rolnicy z powiatu oleśnickiego, gdzie szacowany plon ziemniaków towarowych wynosi obecnie 140–170 dt/ha. W uprawach ziemniaków obserwuje się małe zachwaszczenie ograniczające się do obecności chwastnicy jednostronnej i komosy białej. Poza tym, na plantacjach ziemniaków lokalnie pojawia się następne pokolenie stonki ziemniaczanej.
- Buraki cukrowe
Na pojedynczych polach można zauważyć, że kampania buraczana już się rozpoczęła.
Jednak większość plantacji buraków znajduje się w końcowej fazie wzrostu korzeni. Ze względu na niedobór wody w glebie, przyrost masy korzeniowej jest niewielki, co obniża potencjał plonowania tej rośliny. W tej chwili szacunkowy plon buraków cukrowych wynosi 513,33 dt/ha.
W powiecie jaworskim rozpoczęcie zbioru buraków cukrowych planuje się na 15 września. Plantacje buraka cukrowego, które ucierpiały w trakcie opadów gradu na terenie powiatu świdnickiego odbudowały już swoje liście. Lokalnie obserwuje się wystąpienie chwościka buraczanego, a także pchełki i mszycy burakowej.
- Rośliny sadownicze
Ze względu na panującą suszę owoce są niewielkie i stosunkowo słabej jakości. Trwają zbiory śliwek, gruszek, a także wczesnych odmian jabłek. Na niechronionych plantacjach jabłoni pojawiły się objawy parcha i mączniaka prawdziwego. Miejscowo na owocach pojawiają się również objawy chorób grzybowych. Sady jabłoniowe i śliwkowe są atakowane głównie przez mszyce i muszkę owocówkę. Zachwaszczenie jest zazwyczaj małe, charakterystyczne dla sadów ekstensywnych.
Sytuacja na rynkach skupu
Ceny skupu bez większych zmian w stosunku do poprzedniego miesiąca, ale niższe niż we wrześniu 2018 roku. Średnia cena sprzedaży pszenicy konsumpcyjnej jest niższa niż rok temu o około 15%. Średnio wynosi obecnie 67,08 zł/dt, maksymalnie można uzyskać 78,00 zł/dt. Pszenica paszowa uzyskuje średnią cenę niższą od zeszłorocznej o 14%, obecnie jest skupowana po 63,91 zł/dt. Cena jęczmienia paszowego wynosi obecnie 58,41/dt i jest niższa o ok. 10% od zeszłorocznej z tego samego okresu. Ceny rzepaku kształtują się średnio na poziomie 156,00 zł/dt, maksymalnie uzyskuje się 165,00 zł/dt. W zeszłym roku średnia cena była wyższa o ok. 3 %
Młode bydło opasowe we wrześniu było skupowane średnio po 6,81 zł/kg, maksymalnie można było za nie uzyskać 8,50 zł/kg. W ubiegłym roku hodowcy uzyskiwali średnią kwotę wynoszącą 7,53 zł/kg, czyli o ok. 10% wyższą.
Ceny tuczników wzrosły o ok 2% w porównaniu do ubiegłego miesiąca. Średnio można uzyskać 5,53 zł/kg tucznika. W porównaniu z rokiem 2018 cena tuczników jest wyższa o 24% (we wrześniu średnio można było uzyskać 4,46 zł/kg).
Ceny mleka pozostają bez zmian w porównaniu do poprzedniego miesiąca i zeszłego roku. Producenci mleka otrzymują od podmiotów skupujących średnio 1,27zł/l (min 0,85 zł/l do maks. 1,80 zł/l). Średnia cena mleka płacona przez odbiorców indywidualnych wynosi około 2,27 zł/l, maksymalną ceną jest 3,0 zł/l.
Zaopatrzenie w środki do produkcji
Zaopatrzenie w środki do produkcji jest dobre, w sprzedaży znajduje się pełny asortyment środków ochrony i nawozów. Rolnicy zakupują środki pod zasiewy ozime.
Ceny materiału siewnego w punktach sprzedaży kształtują się następująco: nasiona pszenicy ozimej można zakupić w cenie od 157 do 225 zł/dt, jęczmienia ozimego 159-215 zł/dt, pszenżyta ozimego 165-210 zł/dt, żyta hybrydowego 215-251 zł/j.s. oraz rzepaku ozimego 315-1000 zł/j.s. na 3 ha.
Ceny nawozów nieco wzrosły w stosunku do poprzedniego miesiąca i są wyższe niż we wrześniu 2018 roku.
Średnie ceny nawozów wynoszą:
- mocznik 46% N –153,14 zł/dt (w 2018 roku we wrześniu cena mocznika wynosiła 131,01 zł/dt.
- polifoska 8 – 174,74 zł/dt (cena o 3% wyższa w porównaniu do poprzedniego miesiąca, i wzrost ceny o 14% w porównaniu do roku ubiegłego, kiedy wynosiła 156,50 zł/dt).
- saletra amonowa 34% – 122,43 zł/dt (wzrost ceny w stosunku do ubiegłego miesiąca o 2% i średnia cena wyższa o 18 % względem roku ubiegłego, kiedy wynosiła 105,97 zł/dt).
Sytuacja ekonomiczna gospodarstw
Rolnicy na terenie województwa dolnośląskiego są zainteresowani trwającym ,,Ogólnopolskim programem regeneracji środowiskowej gleb poprzez ich wapnowanie”.
Dopytują także o wsparcie finansowe dla gospodarstw, które zostały poszkodowane przez suszę i inne zjawiska pogodowe.
Premia na biznes dla rolnika i nie tylko
Nowym wsparciem dla rolników i ich rodzin będzie premia na rozpoczęcie działalności pozarolniczej, do której nabór ruszy 30 września i potrwa do 29 października. Płatność ta będzie finansowana w ramach PROW 2014-2020. W tym roku nastąpiło kilka zmian
w przyznawaniu tego dofinansowania. Po pierwsze kwota uzyskanej premii uzależniona jest od ilości miejsc pracy, które utworzymy:
- 150 tys. zł – otrzyma rolnik, który zatrudni co najmniej 1 osobę,
- 200 tys. zł – zostanie przyznane beneficjentowi, który zamierza stworzyć 2 miejsca pracy,
- 250 tys. zł – uzyska producent rolny, który wyrazi chęć zatrudnienia co najmniej
3 osób.
Premia ta zostanie przyznana w 2 ratach. Pierwszą ratę stanowiącą 80% całościowej kwoty otrzyma rolnik, który spełni wymagania określone w decyzji o przyznaniu pomocy. Na zrealizowanie warunków rolnik będzie miał 9 miesięcy, które będą liczone od dnia doręczenia decyzji. Pozostałe 20% premii beneficjent otrzyma w momencie gdy zostanie zrealizowany biznesplan. Na złożenie wniosku o wypłatę drugiej raty dofinansowania przewidziano maksymalnie 2 lata, ale nie później niż do 31 sierpnia 2023 r.
WAŻNE!
70% otrzymanej kwoty musi zostać wydane na środki trwałe, np. na zakup maszyn
i urządzeń, środki transportu lub na wyposażenie. Pozostałe 30% należy przeznaczyć na wydatki bieżące związane z prowadzeniem działalności.
Nowością w tym naborze jest również to, że o premie może ubiegać się nie tylko rolnik, ale także jego małżonek lub domownik, który podlegał ubezpieczeniu w KRUS-ie, nieprzerwalnie przez co najmniej 12 miesięcy przed złożeniem wniosku o przyznanie płatności. Dotacja skierowana jest również do osób, które przez ostatnie 24 miesiące miały zawieszoną działalność gospodarczą, lub całkowicie zakończyły prowadzenie działalności na co najmniej 24 miesiące przed złożeniem wniosku. Pomoc finansowa przeznaczona jest również dla tych, którzy prowadzą już swój własny biznes i chcą go poszerzyć o nowy rodzaj działalności, bądź chcą kontynuować określoną działalność po 24 miesięcznej przerwie. Rejestracja naszej działalności opiera się o kody Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).
Premię możemy przeznaczyć m.in. na:
- sprzedaż detaliczną kwiatów, roślin, nasion, nawozów, żywych zwierząt,
- produkcję mebli i wyroby z drewna,
- turystykę wiejską,
- przetwórstwo i sprzedaż produktów nierolnych,
- usługi opieki nad dziećmi, osobami starszymi lub niepełnosprawnymi,
- działalność komputerową, informatyczną i elektroniczną,
- sprzedaż internetową,
- działalność architektoniczną i inżynierską,
- usługi księgowe i rachunkowe,
- działalność weterynaryjną.
Przekaż swoje gospodarstwo
Producent rolny uczestniczący w systemie dla małych gospodarstw, który zdecyduje się sprzedać, bądź przekazać swoje gospodarstwo rolne może ubiegać się o specjalne dofinansowanie w ramach PROW 2014-2020. Wnioski o przyznanie płatności będzie można składać od 30 września do 29 października. w biurach powiatowych ARiMR. Warunkiem otrzymania premii jest przekazanie własnego gospodarstwa na powiększenie innego gospodarstwa lub gospodarstw. Gospodarstwo, które zostało przejęte musi osiągnąć powierzchnię co najmniej równą średniej powierzchni gospodarstwa rolnego w kraju (bądź
w województwie, w przypadku gdy średnia wielkość dla danego województwa jest mniejsza, niż średnia wielkość gospodarstwa w kraju). Przekazanie gospodarstwa musi być trwałe, na zasadzie umowy sprzedaży, lub umowy darowizny. Ponadto osoba przyjmująca musi zobowiązać się prowadzić działalność rolniczą przez co najmniej 5 lat. Producent rolny przekazujący swoje gospodarstwo może zatrzymać na własne potrzeby nie więcej niż 0,5 ha gruntów rolnych.
WAŻNE!
Beneficjent po otrzymaniu premii przez 5 lat nie może być ubezpieczony w KRUS-ie, oraz nie może prowadzić działalności rolniczej.
Więcej informacji na temat tych dwóch form wsparcia finansowego można znaleźć na stronie internetowej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Źródła: meldunki PZDR oraz informacje ARiMR
Ewelina Marciniak, Teresa Czaja DODR