Zmiany w rejestracji i znakowaniu zwierząt

Zmieniły się zasady rejestrowania i znakowania zwierząt. Dotyczą one przede wszystkim katalogu gatunków objętych obowiązkiem ewidencjonowania, zasad i terminów dokonywania zgłoszeń, a także wyboru środków identyfikacji. Paszporty bydła posłużą wyłącznie dokumentowaniu przemieszczeń zagranicznych, a podstawową drogą informowania o zdarzeniach ma się stać aplikacja IRZPlus.

Ustawa z 4 listopada 2022 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt zakłada zmiany, które będą wprowadzane sukcesywnie. Nowelizacja przepisów ma dostosować polskie prawo do regulacji obowiązujących w Unii Europejskiej. Umożliwia też skuteczne czuwanie nad dobrostanem zwierząt i walkę z dotykającymi je chorobami zakaźnymi, np. afrykańskim pomorem świń czy ptasią grypą.

System identyfikacji i rejestracji zwierząt po modyfikacjach, ma być kompatybilny m.in. z bazami danych Inspekcji Weterynaryjnej. Dotychczasowy rejestr zwierząt gospodarskich i siedzib stad, który zawierał dane dotyczące bydła, owiec, kóz i świń, zostanie przekształcony w komputerową bazę danych i uzupełniony o informacje na temat nieewidencjonowanych do tej pory w Agencji gatunków – koniowatych, wielbłądowatych, jeleniowatych, a także zakładów drobiu.

W nowych przepisach zmienia się definicja posiadacza (w przypadku koniowatych mowa jest w nich również o właścicielu), a podstawową kategorią – w miejsce siedziby stada staje się działalność.

Obowiązkowi zgłoszenia podlegać będą cztery główne rodzaje działalności:

  • siedziba stada, jeśli prowadzi się chów, hodowlę, wypas, miejsce gromadzenia, grupę tresowanych zwierząt, ich skup, obrót nimi, pośrednictwo w tym obrocie, bądź cyrk objazdowy, a także organizuje się targi, wystawy, pokazy lub konkursy zwierząt; dokonuje się uboju tych pochodzących z innych siedzib w celu produkcji mięsa na użytek własny,
  • rzeźnia,
  • zakład drobiu,
  • zakład przetwórczy lub spalarnia.

Każdy z wymienionych rodzajów działalności zostanie oznaczony odrębnym numerem, a posiadacze zwierząt do tej pory nieewidencjonowanych przez Agencję, będą mieli obowiązek – oprócz wystąpienia o nadanie statusu producenta – do zarejestrowania:

  • siedziby stada koniowatych oraz zgłoszenia zwierząt (w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy), 
  • siedziby stada jeleniowatych i wielbłądowatych (nie później niż 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy – również od tego momentu posiadacze zwierząt będą mieć 18 miesięcy na ich oznakowanie i zgłoszenie),
  • zakładu drobiu oraz zgłoszenia w komputerowej bazie liczby ptaków lub jaj wylęgowych (w ciągu 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy).

Inne będą terminy na zgłaszanie urodzeń i znakowanie zwierząt, w zależności od gatunku. Hodowcy bydła, na dokonanie obu czynności będą mieć 7 dni. Posiadacze owiec i kóz na zgłoszenie urodzenia zwierzęcia i jego oznakowanie dostaną do 30 dni, jeśli matka była objęta wsparciem dobrostanowym.

W innym przypadku znakowanie owcy lub kozy będzie musiało nastąpić w terminie 30 dni od objęcia matki wsparciem – jednak nie później niż 180 dni od urodzenia potomstwa lub przed opuszczeniem przez nie siedziby stada, w której się urodziło.

W przypadku jeleniowatych i wielbłądowatych, termin na dokonanie obu czynności wyniesie maksymalnie 9 miesięcy. Zmiana dotyczy świń, bo nowe przepisy obligują ich posiadacza do poinformowania o urodzeniu i oznakowaniu tych zwierząt nie później niż 37 dni od zdarzenia, a informacja o podejrzeniu wystąpienia choroby zakaźnej powinna znaleźć się w komputerowej bazie w ciągu 2 dni. 

W przypadku koniowatych, warto wiedzieć, że na zgłoszenie urodzenia ustawa daje 3 miesiące, a opisu i identyfikacji będzie musiał dokonać właściwy związek hodowców koni, w ciągu 12 miesięcy od urodzenia zwierzęcia.

W przypadku wszystkich wymienionych gatunków, trzeba będzie poinformować o zdarzeniu innym niż urodzenie, przed upływem 7 dni od jego wystąpienia.

Zmiana przepisów pozwoli na stosowanie tych środków identyfikacji, które zostały uwzględnione w unijnych przepisach, czyli zwykłych i elektronicznych kolczyków lub opasek na pęcinę, kapsułek ceramicznych (bolusów), wszczepianych transponderów oraz tatuaży. Będzie to zależało od kombinacji oznaczeń przypisanych określonym gatunkom zwierząt oraz oferty dostawców, którzy zostali wpisani na listę prowadzoną przez ARiMR.

Oprócz tego w aplikacji IRZPlus zostanie uproszczona procedura zaopatrywania się posiadaczy zwierząt w środki identyfikacji, a związane z tym wizyty w placówkach Agencji nie będą konieczne.

Od wejścia w życie ustawy, na podmioty nadzorowane – rzeźnie, pośredników czy targi i spalarnie – zostanie nałożony obowiązek składania zgłoszeń w formie elektronicznej. Natomiast posiadacze zwierząt, do końca 2025 roku będą mogli dokonywać zgłoszeń w formie papierowej.

Formularze do pobrania i wydruku będą dostępne na stronie internetowej Agencji. Później obowiązkowe stanie się informowanie o zdarzeniach dotyczących utrzymywanych zwierząt za pośrednictwem aplikacji IRZPlus. Ci, którzy robią to teraz wyłącznie elektronicznie, zostaną zwolnieni z obowiązku prowadzenia tradycyjnej księgi rejestracji lub ewidencji.

W przypadku świń, 2 razy w roku (do 30 czerwca oraz do 31 grudnia) trzeba będzie sporządzać spis zwierząt, który uwzględni również jeszcze nieoznakowane osobniki.

Istotną zmianą jest rezygnacja z paszportów dla bydła w obrocie krajowym. W przypadku planowanego wywozu zwierzęcia tego gatunku do innego kraju Unii Europejskiej obowiązkowe będzie zgłoszenie tego z wyprzedzeniem 5 dni w biurze powiatowym ARiMR, które w ciągu 3 dni wyda bezpłatnie niezbędny dokument. Będzie go można odebrać osobiście, za pośrednictwem placówki pocztowej lub pobrać z systemu – po wcześniejszym wyrażeniu na to zgody.

Źródła: Ustawa z 4 listopada 2022 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt

Sylwia Kędzierska, DODR

 

Więcej informacji:
 

Informacja na temat nowej obowiązującej ustawy o identyfikacji i rejestracji zwierząt

Obowiązki posiadacza zwierząt