Dzień soi i kukurydzy | DODR Wrocław

W poniedziałek 9 września, w Zakładzie Doświadczalnym Oceny Odmian w Krościnie Małej został zorganizowany Dzień soi i kukurydzy. Podczas spotkania, uczestnicy wysłuchali wykładów na temat kukurydzy oraz soi. Po części teoretycznej, oglądali uprawy tych roślin na poletkach COBORU.

Wydarzenie zostało zorganizowane przez Stację Doświadczalną Oceny Odmian w Zybiszowie i Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego. W czasie Dnia soi i kukurydzy, pracownicy DODR informowali o realizacji operacji „Produkcja i wykorzystanie krajowych źródeł białka roślinnego na cele paszowe”, współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) w ramach „Wsparcie dla projektów demonstracyjnych i działań informacyjnych”. 

Na stoisku DODR były dostępne publikacje promujące projekt oraz informujące o Inicjatywie Białkowej COBORU, wynikach doświadczeń odmianowych soi i roślin bobowatych grubonasiennych z lat 2021-2023, czy odmianach zalecanych do uprawy na Dolnym Śląsku PDO (m.in. soi, bobika, grochu siewnego). 

Temat uprawy roślin białkowych cieszy się coraz większym zainteresowaniem rolników. Efektem jest rosnący areał upraw soi w całej Polsce. W ostatnich latach, w programach rozwoju rolnictwa w naszym kraju, wiele podejmowanych działań sprzyjało wzrostowi areału uprawy roślin białkowych. Znaczenie tej grupy roślin wynika z ich walorów żywieniowych, agronomicznych i środowiskowych. 

Źródło białka 

Rośliny te są bogatym źródłem cennego białka konsumpcyjnego dla ludzi i białka paszowego dla zwierząt. Wyróżnia je duża zawartość białka o wysokiej wartości biologicznej w nasionach (22-45%). Rośliny białkowe cechują się specyficzną właściwością, polegającą na symbiozie z bakteriami brodawkowymi z rodzaju Rhizobium i Bradyrhizobium, asymilującymi wolny azot atmosferyczny. Zgromadzony w resztkach roślin azot stanowi od 30 do 60 kg N/ha i jest wykorzystywany przez rośliny następcze. 

Po zbiorze nasion, rośliny bobowate pozostawiają masę organiczną w postaci słomy i korzeni, która użyźnia glebę i poprawia jej właściwości fizyczne i chemiczne. Wytwarzają dobrze rozbudowany system korzeniowy, co pozwala korzystać z wody i składników pokarmowych, znajdujących się w głębszych warstwach gleby. 

Przestrzenie w profilu 

Natomiast po zbiorze, przestrzenie pozostałe po korzeniach w profilu glebowym, poprawiają warunki wodno-powietrzne stanowiska. Korzystne oddziaływanie na glebę i rośliny następcze w płodozmianie powoduje, że rośliny białkowe są wartościowym przedplonem, szczególnie dla zbóż, roślin oleistych i okopowych. 

Ich pozytywne oddziaływanie na wzrost i plonowanie roślin następczych widać w kolejnych latach. Uprawa tych roślin w gospodarstwie, zwiększa bioróżnorodność w stosowanych schematach produkcji roślinnej. 

Bobik, łubin, groch 

W Polsce, spośród roślin białkowych największe znaczenie gospodarcze mają bobowate grubonasienne, czyli groch siewny, bobik, łubin wąskolistny i łubin żółty, a w ostatnich latach także soja. Gatunki te wykazują pewien zakres zmienności i zawodności plonowania. Kluczowym czynnikiem jest tu przebieg warunków pogodowych w sezonie wegetacyjnym. 

Właściwy dobór odmian uprawianego gatunku oraz prawidłowa agrotechnika, mogą poprawić efekty produkcyjne tej grupy roślin. Ze względu na zalety roślin białkowych, ich udział w strukturze zasiewów powinien być zdecydowanie większy. W ostatnich latach było to zaledwie 2-4% powierzchni upraw. 

Zwiększenie powierzchni uprawy tych roślin, a zwłaszcza soi umożliwi poprawę bilansu paszowego i białkowego w naszym kraju. Nasiona soi, a także innych roślin białkowych powinny stanowić cenne uzupełnienie ziarna zbóż i kukurydzy, jako komponentów białkowych pasz, które rolnicy mogą produkować w swoich gospodarstwach. 

Niewielkie wykorzystanie roślin białkowych w uprawach oznacza, że tracimy m.in. szanse na dobre stanowisko dla roślin następczych, możliwość ograniczenia nawożenia azotowego, zmniejszenia zużycia pestycydów czy zwiększenie bioróżnorodności. Powoduje szereg negatywnych skutków ekonomicznych i środowiskowych. 

Białkowe pasze 

Celem zakładania obiektów demonstracyjnych jest upowszechnianie dobrych praktyk oraz innowacyjnych rozwiązań, stosowanych w produkcji i wykorzystaniu krajowych źródeł białka roślinnego na cele paszowe. Takie działania umożliwią większe zróżnicowanie produkcji, zmniejszą ryzyko związane z działalnością produkcyjną, zarówno roślinną, jak i zwierzęcą oraz poprawiają wyniki finansowe gospodarstw. 

W ramach operacji założono polowe uprawy z gatunkami roślin białkowych – bobikiem, grochem siewnym, łubinem wąskolistnym, łubinem żółtym oraz soją. We wszystkich obiektach demonstracyjnych wysiano odmiany bobowatych grubonasiennych i soi, znajdujące się na Listach odmian zalecanych do uprawy na obszarze województw (LOZ) w roku 2023, opracowanych przez Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych w Słupi Wielkiej. 

Źródło: 
Publikacja „Produkcja i wykorzystanie krajowych źródeł białka roślinnego na cele paszowe” 

Karolina Gabryś DODR, MDSziW