SIR - Wsie tematyczne i zagrody edukacyjne

Lekcje w gospodarstwie

Nauczanie w ławkach szkolnych jest to niepodważalny obowiązek realizowania lekcji w szkołach. Część lekcji może jednak odbywać się poza szkolną placówką, pod warunkiem, że tematy zajęć opierają się na podstawach programowych Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. Co zrobić, by cykl kształcenia był dla dzieci bardziej przyjazny? Ten sposób nauczania oferują wsie tematyczne i zagrody edukacyjne.

O korzystnym wpływie przebywania na świeżym powietrzu nie trzeba nikogo przekonywać. Są na Dolnym Śląsku miejsca, w których nauka odbywa się w gospodarstwach wiejskich. Grupy szkolne przyjeżdżają, aby zdobywać wiedzę w różnych dziedzinach, bazując na zasobach przyrody lub gospodarstwa rolnego.

Edukacja pozakrzesełkowa

Zagrody edukacyjne to wyjątkowe miejsca na wsi, które w przystępny sposób pokazują uczniom wartość rolnictwa. Nauka w zagrodzie to nie przekazywanie tzw. suchej teorii. To aktywny udział dzieci w warsztatach i innych formach edukacyjnych.

Oferta jest różnorodna ‒ od wypieku chleba poprzez robienie ziołowych mydełek, filcowanie wełny owczej i wykonanie własnej świeczki z wosku pszczelego po lepienie figurek z gliny czy rozpoznawanie minerałów i edukację w lesie.

Wykaz miejsc rekomendowanych przez Dolnośląski Ośrodek Doradztwa Rolniczego z siedzibą we Wrocławiu zawiera 32 zagrody edukacyj­ne działające na dolnośląskiej wsi.

Na stronie internetowej www.zagrodaedukacyjna.pl, znajdują się ich dane kontaktowe i oferta.

Zagrody w sieci

DODR koordynuje funkcjonowanie zagród rekomendowanych w ramach Ogólnopolskiej Sieci Zagród Edukacyjnych. Sieć została stworzona w celu podniesienia prestiżu zawodu rolnika i upowszechnienia wiedzy na temat pochodzenia żywności oraz zachowania dziedzictwa kulturowego wsi.

Zagrody edukacyjne działają w całej Europie. Są szczególnie popularne np. we Francji, gdzie wizyty w gospodarstwach pedagogicznych to typowe miejsce szkolnych wycieczek.

Członkowie stowarzyszenia „Mile widziany na farmie”, zrzeszające ponad 5 tysięcy gospodarstw, spotykają się regularnie wraz z nauczycielami, aby wspólnie omawiać najistotniejsze sprawy związane z działalnością i rozwojem tej formy edukacji.

Gospodarz z podstawą programową

W zagrodzie edukacyjnej dzieci spędzają czas, ucząc się poprzez zabawę, obserwacje czy doświadczenia. Uczniowie biorą udział w warsztatach rękodzielniczych albo kulinarnych. Oglądają dawne sprzęty rolnicze. Uczą się matematyki albo języków ob­cych w oparciu o zasoby przyrody. Zdobywają wiedzę, ob­serwując życie roślin i zwierząt podczas wypraw do lasu czy na pola uprawne. Dowiadują się, jak zwierzęta przy­stosowują się do środowiska, w którym żyją.

Zaczynają rozumieć znaczenie ochrony różnorodności ga­tunkowej. Wzbogacają swój słownik o nowe pojęcia i de­finicje, a zajęcia kształtują ich postawę wobec środowiska naturalnego. Przez cały czas dzieci przebywają na świeżym powietrzu, mają kontakt z wiejskim krajobrazem i gospo­darzami, którzy we współpracy z nauczycielem prowadzą zajęcia, bazując na podstawie programowej.

Wioski z pomysłem

Oferty wsi tematycznych opierają się na lokalnych zaso­bach miejscowości. Poprzez warsztaty oraz zabawę pre­zentują lokalne dziedzictwo regionu. Na Dolnym Śląsku jest około 20 takich miejscowości i wciąż powstają nowe. By umówić się na warsztaty w danej Wiosce Tematycznej, należy wybrać interesującą ofertę i skontaktować się ma­ilowo lub telefonicznie z podaną osobą.
Wykaz ten jest dostępny na stronie internetowej www.wioskizpomyslem.pl
Nauczyciel decyduje, czy chce odwiedzić wioskę wiatru, nietoperzy czy smaków. A może piasku i kamienia albo darów lasu?

Szkoły bez budynków

Istnieje wiele innych równie innowacyjnych rozwiązań, które odchodzą od tradycyjnych metod nauczania i zaba­wy, stawiając na rozwój osobowości podopiecznych i kre­owanie cech przedsiębiorczości, jak chociażby Montesso­riańska placówka oświatowa. Nie ma w niej sal ani szkol­nych ławek. To dzieci same decydują, którego przedmiotu, gdzie i jak długo chcą się uczyć.

Na podobnej zasadzie działają leśne przedszkola, w któ­rych dzieci spędzają czas niemal wyłącznie na zewnątrz, a dorośli opiekunowie nie nadzorują, lecz są ich towarzy­szami SIR towarzy­szami. Dzieci bawią się tym, co znajdą na ziemi lub tym, co same stworzą.

W krajach skandynawskich, Niemczech czy Austrii dzia­łają od kilku lat i cieszą się dość dużą popularnością. W Polsce jest ich mniej, funkcjonują jako niepubliczne placówki, więc są płatne i nie są ogólnodostępne. Stoso­wane w nich niekonwencjonalne techniki nauczania spra­wiają, że zdania na ich temat są podzielone.

Wioski tematyczne i zagrody edukacyjne, choć jeszcze są w Polsce nowością, cieszą się dużym zainteresowaniem pedagogów i rodziców. Udział w oferowanych przez nie innowacyjnych formach edukacyjnych ma za zadanie oswoić dzieci ze środowiskiem naturalnym, pokazać jego różnorodność i przedstawić wieś jako miejsce, gdzie pro­dukowana jest żywność oraz uczyć, jak szanować środowi­sko naturalne.

Agnieszka Kowalczuk-Misek DODR