Informacje dotyczące sposobu pielęgnacji gleby w winnicach są rozbieżne. Część źródeł zaleca, by zawsze utrzymywać ugór. Mechaniczny, bo winna latorośl źle reaguje na stosowanie herbicydów, a każde zniesienie na liście powoduje kilkusezonowe pogorszenie stanu krzewów. Ugór mechaniczny ma jednak swoje wady.

Wierzchnia warstwa gleby nie jest chroniona przed erozją, szybko wysycha w upalne letnie dni, kurzy się, gdy jest sucho. Po większych deszczach natomiast do winnicy nie można ani wejść, ani wjechać sprzętem, by nie spowodować kolein i uszkodzeń krzewów. Zbiór owoców bywa utrudniony, owoce są zakurzone, a i widoki średnie. Przy silnych opadach deszczu niezabezpieczona gleba potrafi spłynąć (czasem nawet wraz z krzewami) w dół stoku i spowodować istotne straty w nasadzeniach.

Ugór w rzędach

Ugór w rzędach i międzyrzędziach sprawdza się tam, gdzie podstawowym deficytem w uprawie jest woda. Wtedy zastosowanie ugoru jest uzasadnione. Chwasty i murawa nie konkurują o wodę. Zwalczanie mechaniczne chwastów w zasadzie jest niezbyt uciążliwe, bo na suchym terenie niewiele ich rośnie. Naruszenie wierzchniej warstwy gleby skutecznie przerywa podsiąk kapilarny i ogranicza parowanie. To dobre rozwiązanie tam, gdzie faktycznie jest bardzo sucho.
Sprawdzi się też w latach, w których susza występuje na naszym terenie.

W roku założenia

Ugór mechaniczny jest najlepszym sposobem utrzymania gleby w roku założenia winnicy. Pozwoli na dobre i skutecznie ukorzenienie się młodych krzewów, wyeliminuje konkurencję ze strony chwastów. Ograniczy też ryzyko uszkodzeń roślin przez gryzonie, czy brak wody dla młodych roślin.

Chroniona przed erozją

Przez zdecydowaną część życia winnicy gleba w naszym klimacie powinna być osłonięta i chroniona przed erozją. W kolejnych latach po posadzeniu należy skutecznie okryć roślinami międzyrzędzia. Na glebach żyznych zadarniamy międzyrzędzia już w drugim roku, na słabszych – w 3-4 roku po posadzeniu. Pas około półmetrowy pod krzewami, w rzędach, można przez resztę życia winnicy utrzymywać w ugorze.

Zasiane w międzyrzędziach

Do stosowania w międzyrzędziach zalecane są rośliny, które dobrze się korzenią, zapewniając ochronę przed erozją. Optymalnie sprawdzą się rośliny o niewielkich wymaganiach wodnych, czyli gatunki traw z wąską blaszką liściową, nie rosnące zbyt wysoko. Na rynku sadowniczym dostępne są mieszanki traw, które z powodzeniem można stosować w winnicach.

W składzie zawierają zwykle kostrzewę owczą, życicę trwałą czy wiechlinę łąkową. Na rynku dostępne są także mieszanki z dodatkiem koniczyny białej i innych gatunków. Zazwyczaj na 1 ha wysiewa się około 40 kg nasion.

Ciągnik na trawie

Na bardzo suchych stanowiskach można zastosować mieszanki gatunków oznaczanych jako trawy odporne na suszę. Skutecznie okryją glebę, a okresowe przesuszenie nie spowoduje ich wypadania. Na pokrytą murawą powierzchnię łatwiej wjechać ciągnikiem, nawet po silnych opadach deszczu. Nacisk kół nie spowoduje wytworzenia kolein, łatwiej też będzie operować maszynami czy zbierać owoce. Murawa obniży temperaturę na wysokości gron w upalne dni. Zimą zgromadzi śnieg, który osłoni korzenie przed przemarznięciem.

Regularne koszenie

Zachwaszczenie wewnątrz pasów murawy nie stanowi dla winiarza większego problemu. Najskuteczniejszą metodą utrzymania dobrego stanu jest regularne koszenie. Koszenie murawy ma też istotne znaczenie dla zdrowotności winogron. Zbyt wysoka murawa (lub zachwaszczenie) podnosi poziom wilgotności powietrza w obrębie gron i krzewów. To może nasilić występowanie chorób grzybowych. Dlatego, koszenie winnicy powinno być przeprowadzone od kilku do kilkunastu razy w sezonie.

Na suchych stanowiskach można zastosować także metodę stosowaną też w krajach południowych, gdzie co drugie międzyrzędzie pozostaje w ugorze, a co drugie jest zadarnione. Można wtedy także w międzyrzędzia ugorowane wsiewać mieszanki na zielony nawóz, który wzbogaci glebę w składniki pokarmowe i poprawi jej strukturę.

dr inż. Marta Czaplicka